Jesteś tutaj:

Szlak kultury żydowskiej

2404
Długość szlaku 18.5 km.

Szlak do przebycia w ciągu 5 godzin (w tym 3 godziny na zwiedzanie i przerwy).

Początek szlaku znajduje się w Otwocku przy ul. Warszawskiej, przy siedzibie otwockiego Oddziału PTTK. Można tutaj dojechać pociągami osobowymi z Warszawy (Dw. Wschodni, Śródmieście i Zachodni) oraz autobusami linii prywatnych z ul. Emilii Plater.
Zakończenie szlaku znajduje się na rynku w Górze Kalwarii przy Dworcu PKS, skąd kursują autobusy do Dworca PKS Warszawa Zachodnia.

Szlak o dużych walorach dydaktycznych, krajoznawczych i historycznych, w całości przebiegający na terenach intensywnego osadnictwa ludności żydowskiej w Otwocku, Karczewie i Górze Kalwarii. Na trasie zabytki kultury żydowskiej, kilka punktów widokowych, muzeum, liczne budowle drewniane z XIX w. wzniesione w stylu nadświdrzańskim i najcenniejszy zabytek regionu, barokowy kościół w Karczewie. Szlak dostępny o każdej porze roku. Może być wykorzystywany przez turystów rowerowych, jak i pieszych.

Szlak rozpoczyna się w Otwocku, miejscu szczególnie związanym ze społecznością żydowską zamieszkującą przed II wojną światową w Polsce. Spośród stałych mieszkańców miasta stanowili oni grupę aż 75 %. Jednak do dnia dzisiejszego w Otwocku pozostały po nich tylko nieliczne ślady. Można zobaczyć, m.in. pomnik na ul. Reymonta upamiętniający krwawą likwidację otwockiego getta przez nazistów, zatopiony w zieleni kirkut w Anielinie i ciekawą wystawę w Muzeum Ziemi Otwockiej im. M. E. Andriollego (www.muzeum.ock.com.pl). Ponadto przemierzając szlak ulicami Otwocka warto zwrócić uwagę na drewnianą zabudowę willową w stylu nadświdrzańskim (świdermajer), secesyjny Dworzec PKP z 1910 r., piękny stylowy budynek otwockiego magistratu (Urzędu Miasta) z początku lat 30 – tych XX w., największy drewniany dom w Europie (dawne Uzdrowisko Abrama Gurewicza) przy ul. Armii Krajowej i okazały budynek dawnego kasyna, mieszczący obecnie Liceum Ogólnokształcące im. K. I. Gałczyńskiego. Dalej szlak prowadzi w kierunku cmentarza parafialnego, mijając po drodze jedyne w Polsce Technikum Nukleoniczne im. Marii Skłodowskiej - Curie. Na cmentarzu zachowały się nieliczne nagrobki z początku XX w., kwatery żołnierzy polskich z lat 1939, 1944 – 45, żołnierzy radzieckich z lat 1944 – 45, mogiła gen. Juliana Filipowicza, d-cy Wołyńskiej Brygady Kawalerii w 1939 r. oraz pomnik ku czci Ofiar Stalinizmu 1944 – 46. Po minięciu cmentarza trasa przebiega obok Muzeum Ziemi Otwockiej i zagłębia się w typowe dla okolic Otwocka suche bory sosnowe. Z lewej strony szlaku znajduje się żydowski kirkut w Anielinie z początku XX w. z zachowanymi 200 macewami. Po minięciu kirkutu szlak dochodzi do Karczewa. Jest to miasto o kilkusetletniej historii, zamieszkiwane również przez liczną grupę ludności żydowskiej. Najważniejszą pamiątką po tej społeczności jest zachowany przy ul. Otwockiej kirkut. Początki tej nekropolii sięgają końca XVIII w. Do dzisiaj zachowało się na nim kilkanaście macew. Ponadto w Karczewie zachowało się sporo tradycyjnych, małomiasteczkowych budynków mieszkalnych, typowych dla polskich miasteczek przełomu XIX i XX w. Natomiast na Starym Mieście znajduje się jeden z najpiękniejszych zabytków okolic Otwocka, barokowy kościół p.w. Św. Wita z XVIII w. Otaczająca teren kościelny siatka ulic stanowi pozostałość oryginalnego układu urbanistycznego z okresu lokacji miasta w XVI w. Spod kościoła szlak prowadzi ul. Częstochowską w kierunku Otwocka Małego. Za ostatnimi zabudowaniami wsi, na skraju zabytkowej alei znajduje się cmentarz wojenny „Osiny”, na którym spoczywają powstańcy z 1863 r. z oddziału Z. Kuczyka. Następnie szlak prowadzi do Otwocka Wielkiego. We wsi na sztucznej wyspie, nad jeziorem Rokola wznosi się okazały, barokowy pałac Bielińskich, wzniesiony w latach 1693-1703 przez Kazimierza Ludwika Bielińskiego Marszałka Wielkiego Koronnego. Tutaj w latach 1705-1706 podczas spotkań Augusta II z carem Piotrem Wielkim doszło do pierwszych rozmów o rozbiorach Polski, tzw. ”grand desseign”. W XIX w. pałac wielokrotnie zmieniał właścicieli, m.in. Kurtzów i Jezierskich. Obecnie znajduje się w nim Muzeum Wnętrz (Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie). Wokół pałacu zachował się rozległy park krajobrazowy z XVIII w. Po opuszczeniu wsi szlak wiedzie gruntową drogą pól i sadów w kierunku wsi Glinki i dalej wygodną szosą asfaltową wzdłuż wiślanego wału do mostu na Wiśle w Ostrówku. Odcinek bardzo piękny podczas wiosennego kwitnienia jabłoni w okolicznych sadach. Za wałem od strony Wisły okazy potężnych topoli. W korycie Wisły liczne wyspy objęte ochroną w ramach rezerwatu przyrody Łachy Brzeskie. Pod Ostrówkiem w 1809 r. oddziały gen M. Sokolnickiego odniosły świetne zwycięstwo nad wojskami austriackimi, co zaważyło na przebiegu całej wojny. Szlak przekracza Wisłę po wybudowanym w latach 1953 – 54 moście, z którego rozciąga się rozległy widok na Dolinę Środkowej Wisły i piękną panoramę Góry Kalwarii oraz Czerska. Dalej szlak prowadzi wąską uliczką obok kaplicy św. Antoniego w kierunku rynku w Górze Kalwarii. Góra Kalwaria to jedno z najciekawszych miast Mazowsza. Powstało w XVII w. z inicjatywy biskupa Stefana Wierzbowskiego jako Nowa Jerozolima. Układ urbanistyczny miasta nawiązywał do planu krzyża, który jest widoczny do dnia dzisiejszego w istniejącej siatce ulic. Do końca XVIII w. obowiązywał zakaz osiedlania się Żydów w mieście. Niespodziewanie, miasto zbudowane dla kalwaryjskich pielgrzymek, stało się od XIX w. jednym z najsilniejszych ośrodków ludności żydowskiej i centrum chasydyzmu. W 1859 r. założył tu swój dwór słynny cadyk Icchaak Meir Rothenberg Alter. Kolejni sławni cadycy Juda Arie Lejb Alter i Abraham Mordechej Alter spowodowali, że Górę Kalwarię odwiedzali Żydzi z całej Europy. Po licznej dawniej społeczności żydowskiej do dnia dzisiejszego zachowały się m.in. dwie synagogi, dwór cadyka, zabudowa danej dzielnicy żydowskiej oraz kirkut z wybudowanym w latach 90-tych ubiegłego wieku ohelem. W miejscach tych często można spotkać Żydów, którzy jak za dawnych czasów przybywają z pielgrzymką do Góry Kalwarii. Ponadto w mieście zachowały się liczne zabytki sakralne wzniesione jako element siedemnastowiecznego założenia kalwaryjskiego oraz pozostałości po żyjących tu niegdyś społecznościach: ewangelickiej i prawosławnej. Szlak kończy się w centrum miasta na Dworcu PKS.

Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /app/modules/zawartosc/tpl/pokaz.tpl.php on line 5